Niedoceniane owoce krzewów ozdobnych
: pt lis 02, 2012 8:38 pmPrzedruk ze stronki: http://poradnikogrodniczy.pl/niedocenia ... obnych.php
"Niedoceniane owoce krzewów ozdobnych
Wiele krzewów, sadzonych na działkach i w ogrodach przydomowych ze względu na walory ozdobne, rodzi także jadalne owoce, których walorów często nie doceniamy. Tymczasem owoce te mogą mieć zastosowanie kulinarne, będąc doskonałym surowcem na nalewki, wina, soki, dżemy, konfitury czy herbaty. Co więcej, rośliny opisane w poniższym artykule występują też powszechnie w stanie dzikim i z pozyskaniem ich owoców nawet poza naszym ogrodem nie będziemy mieli problemu. Warto zatem dowiedzieć się jak wykorzystać w kuchni te owoce.
Zestawienie krzewów ozdobnych, dających cenne owoce, rozpocznijmy od bzu czarnego. Bez czarny (Sambucus nigra) to krzew występujący powszechnie w naszym kraju w środowisku naturalnym, często porastając nieużytki i przydroża. Jest w pełni mrozoodporny, preferuje stanowiska wilgotne i gleby zasobne w azot. W ogrodach sadzi się głównie odmiany ozdobne. Ceniona jest forma strzępolistna (Sambucus nigra lacinata) o delikatnie podzielonych zielonych listkach. Odpowiednio przycinana może upodobnić się do krzaka paproci. Rosnąc swobodnie w ciągu 20 lat przekształci się w małe drzewko o wymiarach 4 x 3 m. Warto też zwrócić uwagę na odmianę 'Variegata' o dużych, pierzastych, zielonych liściach z wyraźnym, białym marginesem. Odmiana 'Aurea' jest bardzo odporna, a jej liśćie na słonecznym stanowisku zachowają złoty kolor do jesieni, kiedy to zaczną stopniowo ciemnieć. Ciekawa jest też odmiana 'Aureomarginata' z liśćmi o jaskrawożółtych brzegach. Odmiana 'Guincho Purple' ma liście początkowo zielone, latem stają się ciemno purpurowe, a jesienią czerwienieją.
Od maja do czerwca (czasem nawet do lipca) ozdobę bzów stanowią białe, silnie pachnące kwiaty (choć np. u odmiany 'Guincho Purple' są one lekko różowe), zebrane w duże i płaskie baldachogrona. W sierpniu na miejscu kwiatów pojawiają się ciemnogranatowe owoce, które są znakomitym produktem do produkcji soków i konfitur wzmacniających odporność w czasie jesieni i zimy. Musimy jednak pamiętać, że na surowo owoce te są trujące. Zawarta w nich trucizna zostaje usunięta w czasie gotowania. Muszą też być zbierane w pełni dojrzałości.
Surowcem zielarskim mogą być też kwiaty bzu czarnego, z których przygotowuje się napary używane przy przeziębieniach, do leczenia różnego rodzaju nieżytów i stanów zapalnych dróg oddechowych, a także w leczeniu chorób reumatycznych. My proponujemy syrop z kwiatów bzu czarnego, nadający napojom niepowtarzalny smak i aromat. Aby przygotować syrop należy 35 w pełni rozwiniętych kwiatostanów bzu czarnego umyć i podzielić na niewielkie segmenty. Następnie zalewamy je zimnym syropem, przygotowanym z 2 kg cukru, 1,5 l wody, 3-4 łyżeczek kwasu cytrynowego i jednej cytryny podzielonej na ósemki. Po dwóch dobach syrop odcedzamy przez złożoną na kilka razy gazę. Rozlewamy do czystych butelek i hermetycznie zamykamy. Można dodawać do herbaty, koktajli i innych napojów.
Kolejna propozycja to głóg jednoszyjkowy (Crataegus monogyna), również występujący pospolicie w Polsce - na całym niżu i w niższych położeniach górskich. Roślina ta może wyrastać do formy krzewu lub gęsto rozgałęzionego małego drzewa o zaokrąglonej koronie z pędami pokrytymi licznymi cierniami. Jest chętnie stosowana na żywopłoty, gdyż ładnie się zagęszcza, a dzięki cierniom żywopłot jest nie do sforsowania zarówno dla ludzi jak i zwierząt. Późną wiosną pojawiają się białe lub kremowe, silnie pachnące, miododajne kwiaty. Lśniące, klapowane liście jesienią przebarwiają się na czerwonopomarańczowo. Owoce głogu są kuliste, z jedną pestką, o barwie od jasnokoralowej do ciemnobrunatnej. Dojrzewają od sierpnia do października. Zarówno kwiaty jak i owoce głogu wykazują działanie lecznicze. Owoce można spożywać na surowo ale znacznie bardziej nadają się na przetwory. Można z nich np. przygotować kompot.
W celu przygotowania kompotu z głogu zebrane owoce należy umyć, przebrać, usunąć z nich nasiona i przepłukać. Następnie przygotowujemy syrop z cukru (na 1 litr wody dajemy 0,8 kg cukru), doprowadzamy go do wrzenia i odstawiamy. Przekładamy do niego owoce i odstawiamy na 8-10 godzin. Następnie owoce odcedzamy i układamy do przygotowanych słoików, aż do zwężenia. Syrop doprowadzamy do wrzenia, gotujemy 3 4 minuty i zalewamy nim owoce w słoikach. Sterylizujemy we wrzącej wodzie (słoiki półlitrowe 20 minut, a litrowe 25 minut).
Kolejnym krzewem ozdobnym, posiadającym wartościowe owoce jest jarząb pospolity (Sorbus aucuparia), zwany też jarzębem zwyczajnym lub po prostu jarzębiną. W stanie dzikim w Polsce występuje bardzo powszechnie. Jest rośliną często wielopienną, o ładnym, luźnym i wyprostowanym pokroju. Od maja do czerwca na jarzębie rozkwitają baldachogrona kremowych kwiatów, a od lipca do października roślinę zdobią kuliste owoce, zebrane w gęstych gronach, początkowo żółte, później szkarłatnoczerwone. Jesienią pięknie przebarwiają się też pierzasto złożone liście jarzębiny. Jest to roślina łatwa w uprawie i tolerancyjna wobec stanowiska.
Owoce jarzębu pospolitego na surowo są bardzo gorzkie i trujące, ze względy na zawartość kwasu parasorbinowego. Przed spożyciem należy je przemrozić lub zanurzyć na chwilę we wrzątku (tzw. blanszowanie). Wówczas tracą zarówno gorzki smak jak i właściwości trujące. Wyrabia się z nich jarzębiak (wódkę owocową), soki, dżemy, marmoladę, syropy, musy. Po usmażeniu z jabłkami stanowią doskonały dodatek do mięs. My proponujemy przygotowanie konfitury z jarzębiny na miodzie. W tym celu należy przygotować 1 kg mrożonych owoców jarzębiny, 50 dag miodu oraz dwie szklanki wody. Owoce oddzielamy od szypułek i wkładamy do wody aby się odmroziły. Miód przekładamy do garnka, zalewamy wodą i podgrzewamy do całkowitego rozpuszczenia. Następnie doprowadzamy do wrzenia, wrzucamy jagody i gotujemy nieprzerwanie, aż konfitury nabiorą właściwej konsystencji.
Równie cenionym krzewem ozdobnym jest kalina koralowa (Viburnum opulus), występująca u nas powszechnie niemal wszędzie, poza Tatrami. W ogrodach uprawia się wiele ciekawych odmian. Gatunek rośnie w formie gęstego krzewu, dorastającego przeważnie do 4 m wysokości. Liście ciemnozielone z 3 - 5 klapami jesienią ładnie się przebarwiają, zazwyczaj na pomarańczowo lub czerwono. Na przełomie wiosny i lata na roślinie pojawiają się płaskie baldachy kremowobiałych kwiatów. Jaskrawoczerwone, owalne owoce dojrzewają w sierpniu i wrześniu, po czym pozostają na krzewach aż przez kilka miesięcy, stanowiąc wspaniałą ozdobę. Owoce są jadalne, choć spożywane na surowo okazują się szkodliwe, szczególnie dla dzieci. Nie są też smaczne. Można z nich jednak przygotować orzeźwiający napój. Aby przygotować napój z kaliny potrzebny będzie 1 kg owoców kaliny, 30 dag cukru, 10 dag miodu, woda gazowana i lód w kostkach. Owoce należy umyć i zasypać cukrem. Po około 5 - 6 dniach puszczą sok. Wówczas je przecedzamy i łączymy z miodem. Na stół podaje się w szklankach z dodatkiem gazowanej wody i kostką lodu.
Nasze, chyba dość oryginalne, zestawienie krzewów ozdobnych o owocach mających zastosowanie kulinarne, kończymy na róży pomarszczonej (Rosa rugosa). Roślina ta pochodzi ze wschodniej Azji. Sprowadzona do Europy w celach uprawnych szybko rozprzestrzeniła się w środowisku naturalnym. Jako roślina ogrodowa jest łatwa w uprawie, w pełni mrozoodporna, posiada liczne walory ozdobne. Krzewy mogą dorastać do 2 m wysokości. Kwitną od czerwca do sierpnia w odcieniach różu i czerwieni, choć pojedyncze kwiaty mogą się rozwijać jeszcze do jesieni. Liście są błyszczące i pomarszczone, jesienią jaskrawo żółte. Owoce są owalne, początkowo jasnozielone i pomarańczowe, w pełni dojrzałości przebarwiają się na czerwono. Są cenionym źródłem witaminy C i surowcem zielarskim. Sporządza się z nich rozmaite przetwory i wina. Bardzo ceniony jest przepis na powidła z owoców róży po polsku. Do ich przygotowania potrzebne będzie 30 - 40 dag cukru i 1 kg oczyszczonych owoców róży pomarszczonej. Dojrzałe owoce przygotowujemy jak w poprzednich przepisach. Następnie wlewamy do nich szklankę wody i rozgotowujemy, potem przecieramy przez sito. Przecier należy doprowadzić do wrzenia i gotować przez 10 - 12 minut. Następnie rozpuszczamy w nim przygotowany cukier i gotujemy aż powidła nabiorą właściwej konsystencji. Gorące przekładamy do słoików i sterylizujemy we wrzącej wodzie. Słoiki półlitrowe należy sterylizować około 20 minut, a litrowe przez 25 minut.
Mam nadzieję, że niektóre przepisy przypadną naszym czytelnikom do gustu. Na koniec pozostaje życzyć smacznego!
Możliwość zakupu roślin przez internet na stronce.
Bez czarny 'Variegata' posiada atrakcyjne pstre ulistnienie. Od końca lata do jesieni roślinę zdobią ciemnogranatowe owoce, które są znakomitym surowcem do domowej produkcji soków i konfitur wzmacniających odporność w czasie jesieni i zimy.
Zamów przez internet...
W ogrodach ciekawie prezentuje się też forma strzępolistna bzu czarnego (Sambucus nigra lacinata) o delikatnie podzielonych zielonych listkach.
Zamów przez internet...
Głóg jednoszyjkowy jest chętnie sadzony na żywopłoty, które ładnie się zagęszczają i są trudne do sforsowania zarówno dla ludzi jak i zwierząt. Jesienią posiadacze takiego żywopłotu owoce głogu mogą wykorzystać na przetwory.
Zamów przez internet...
Jarząb pospolity należy do jednych z piękniejszych drzew sadzonych w naszych parkach i ogrodach, a to za sprawa pięknego i oryginalnego pokroju i kontrastujących z tym owoców. Niewiele osób wie, że z owoców jarzębiny można przygotować wyborne konfitury na miodzie.
Zamów przez internet...
Główną ozdobą kaliny koralowej są klapowane liście i kremowe kwiaty. Od końca lata na krzewie pojawiają się też jaskrawoczerwone owoce, które zdobią roślinę aż do zimy. Owoce te spożywane na surowo nie są smaczne i w dużej ilości bywają szkodliwe. Można jednak przygotować z nich orzeźwiający napój.
Zamów przez internet...
Czerwone owoce róży pomarszczonej stanowią nie tylko jesienną ozdobę krzewu ale są też cennym źródłem witaminy C. Można z nich przygotować powidła wg tradycyjnego polskiego przepisu.
Zamów przez internet...
Opracowano na podstawie: A. i M. Szumińscy, Owoce krzewów ozdobnych, Działkowiec, Nr 10/95, s. 36 oraz Wielka ilustrowana encyklopedia roślin ogrodowych, Reader's Digest Przegląd Sp. z o.o., Warszawa 2004, s. 168-169, 598, 626-627, 690-691. Autorami fotografii są: Wouter Hagens (kalina koralowa) i Simon Garbutt (róża pomarszczona). Fotografie te są publikowane jako własność publiczna. Źródło: Wikimedia Commons. Pozostałe fotografie udostępnione przez sklep Sadowniczy.pl"
"Niedoceniane owoce krzewów ozdobnych
Wiele krzewów, sadzonych na działkach i w ogrodach przydomowych ze względu na walory ozdobne, rodzi także jadalne owoce, których walorów często nie doceniamy. Tymczasem owoce te mogą mieć zastosowanie kulinarne, będąc doskonałym surowcem na nalewki, wina, soki, dżemy, konfitury czy herbaty. Co więcej, rośliny opisane w poniższym artykule występują też powszechnie w stanie dzikim i z pozyskaniem ich owoców nawet poza naszym ogrodem nie będziemy mieli problemu. Warto zatem dowiedzieć się jak wykorzystać w kuchni te owoce.
Zestawienie krzewów ozdobnych, dających cenne owoce, rozpocznijmy od bzu czarnego. Bez czarny (Sambucus nigra) to krzew występujący powszechnie w naszym kraju w środowisku naturalnym, często porastając nieużytki i przydroża. Jest w pełni mrozoodporny, preferuje stanowiska wilgotne i gleby zasobne w azot. W ogrodach sadzi się głównie odmiany ozdobne. Ceniona jest forma strzępolistna (Sambucus nigra lacinata) o delikatnie podzielonych zielonych listkach. Odpowiednio przycinana może upodobnić się do krzaka paproci. Rosnąc swobodnie w ciągu 20 lat przekształci się w małe drzewko o wymiarach 4 x 3 m. Warto też zwrócić uwagę na odmianę 'Variegata' o dużych, pierzastych, zielonych liściach z wyraźnym, białym marginesem. Odmiana 'Aurea' jest bardzo odporna, a jej liśćie na słonecznym stanowisku zachowają złoty kolor do jesieni, kiedy to zaczną stopniowo ciemnieć. Ciekawa jest też odmiana 'Aureomarginata' z liśćmi o jaskrawożółtych brzegach. Odmiana 'Guincho Purple' ma liście początkowo zielone, latem stają się ciemno purpurowe, a jesienią czerwienieją.
Od maja do czerwca (czasem nawet do lipca) ozdobę bzów stanowią białe, silnie pachnące kwiaty (choć np. u odmiany 'Guincho Purple' są one lekko różowe), zebrane w duże i płaskie baldachogrona. W sierpniu na miejscu kwiatów pojawiają się ciemnogranatowe owoce, które są znakomitym produktem do produkcji soków i konfitur wzmacniających odporność w czasie jesieni i zimy. Musimy jednak pamiętać, że na surowo owoce te są trujące. Zawarta w nich trucizna zostaje usunięta w czasie gotowania. Muszą też być zbierane w pełni dojrzałości.
Surowcem zielarskim mogą być też kwiaty bzu czarnego, z których przygotowuje się napary używane przy przeziębieniach, do leczenia różnego rodzaju nieżytów i stanów zapalnych dróg oddechowych, a także w leczeniu chorób reumatycznych. My proponujemy syrop z kwiatów bzu czarnego, nadający napojom niepowtarzalny smak i aromat. Aby przygotować syrop należy 35 w pełni rozwiniętych kwiatostanów bzu czarnego umyć i podzielić na niewielkie segmenty. Następnie zalewamy je zimnym syropem, przygotowanym z 2 kg cukru, 1,5 l wody, 3-4 łyżeczek kwasu cytrynowego i jednej cytryny podzielonej na ósemki. Po dwóch dobach syrop odcedzamy przez złożoną na kilka razy gazę. Rozlewamy do czystych butelek i hermetycznie zamykamy. Można dodawać do herbaty, koktajli i innych napojów.
Kolejna propozycja to głóg jednoszyjkowy (Crataegus monogyna), również występujący pospolicie w Polsce - na całym niżu i w niższych położeniach górskich. Roślina ta może wyrastać do formy krzewu lub gęsto rozgałęzionego małego drzewa o zaokrąglonej koronie z pędami pokrytymi licznymi cierniami. Jest chętnie stosowana na żywopłoty, gdyż ładnie się zagęszcza, a dzięki cierniom żywopłot jest nie do sforsowania zarówno dla ludzi jak i zwierząt. Późną wiosną pojawiają się białe lub kremowe, silnie pachnące, miododajne kwiaty. Lśniące, klapowane liście jesienią przebarwiają się na czerwonopomarańczowo. Owoce głogu są kuliste, z jedną pestką, o barwie od jasnokoralowej do ciemnobrunatnej. Dojrzewają od sierpnia do października. Zarówno kwiaty jak i owoce głogu wykazują działanie lecznicze. Owoce można spożywać na surowo ale znacznie bardziej nadają się na przetwory. Można z nich np. przygotować kompot.
W celu przygotowania kompotu z głogu zebrane owoce należy umyć, przebrać, usunąć z nich nasiona i przepłukać. Następnie przygotowujemy syrop z cukru (na 1 litr wody dajemy 0,8 kg cukru), doprowadzamy go do wrzenia i odstawiamy. Przekładamy do niego owoce i odstawiamy na 8-10 godzin. Następnie owoce odcedzamy i układamy do przygotowanych słoików, aż do zwężenia. Syrop doprowadzamy do wrzenia, gotujemy 3 4 minuty i zalewamy nim owoce w słoikach. Sterylizujemy we wrzącej wodzie (słoiki półlitrowe 20 minut, a litrowe 25 minut).
Kolejnym krzewem ozdobnym, posiadającym wartościowe owoce jest jarząb pospolity (Sorbus aucuparia), zwany też jarzębem zwyczajnym lub po prostu jarzębiną. W stanie dzikim w Polsce występuje bardzo powszechnie. Jest rośliną często wielopienną, o ładnym, luźnym i wyprostowanym pokroju. Od maja do czerwca na jarzębie rozkwitają baldachogrona kremowych kwiatów, a od lipca do października roślinę zdobią kuliste owoce, zebrane w gęstych gronach, początkowo żółte, później szkarłatnoczerwone. Jesienią pięknie przebarwiają się też pierzasto złożone liście jarzębiny. Jest to roślina łatwa w uprawie i tolerancyjna wobec stanowiska.
Owoce jarzębu pospolitego na surowo są bardzo gorzkie i trujące, ze względy na zawartość kwasu parasorbinowego. Przed spożyciem należy je przemrozić lub zanurzyć na chwilę we wrzątku (tzw. blanszowanie). Wówczas tracą zarówno gorzki smak jak i właściwości trujące. Wyrabia się z nich jarzębiak (wódkę owocową), soki, dżemy, marmoladę, syropy, musy. Po usmażeniu z jabłkami stanowią doskonały dodatek do mięs. My proponujemy przygotowanie konfitury z jarzębiny na miodzie. W tym celu należy przygotować 1 kg mrożonych owoców jarzębiny, 50 dag miodu oraz dwie szklanki wody. Owoce oddzielamy od szypułek i wkładamy do wody aby się odmroziły. Miód przekładamy do garnka, zalewamy wodą i podgrzewamy do całkowitego rozpuszczenia. Następnie doprowadzamy do wrzenia, wrzucamy jagody i gotujemy nieprzerwanie, aż konfitury nabiorą właściwej konsystencji.
Równie cenionym krzewem ozdobnym jest kalina koralowa (Viburnum opulus), występująca u nas powszechnie niemal wszędzie, poza Tatrami. W ogrodach uprawia się wiele ciekawych odmian. Gatunek rośnie w formie gęstego krzewu, dorastającego przeważnie do 4 m wysokości. Liście ciemnozielone z 3 - 5 klapami jesienią ładnie się przebarwiają, zazwyczaj na pomarańczowo lub czerwono. Na przełomie wiosny i lata na roślinie pojawiają się płaskie baldachy kremowobiałych kwiatów. Jaskrawoczerwone, owalne owoce dojrzewają w sierpniu i wrześniu, po czym pozostają na krzewach aż przez kilka miesięcy, stanowiąc wspaniałą ozdobę. Owoce są jadalne, choć spożywane na surowo okazują się szkodliwe, szczególnie dla dzieci. Nie są też smaczne. Można z nich jednak przygotować orzeźwiający napój. Aby przygotować napój z kaliny potrzebny będzie 1 kg owoców kaliny, 30 dag cukru, 10 dag miodu, woda gazowana i lód w kostkach. Owoce należy umyć i zasypać cukrem. Po około 5 - 6 dniach puszczą sok. Wówczas je przecedzamy i łączymy z miodem. Na stół podaje się w szklankach z dodatkiem gazowanej wody i kostką lodu.
Nasze, chyba dość oryginalne, zestawienie krzewów ozdobnych o owocach mających zastosowanie kulinarne, kończymy na róży pomarszczonej (Rosa rugosa). Roślina ta pochodzi ze wschodniej Azji. Sprowadzona do Europy w celach uprawnych szybko rozprzestrzeniła się w środowisku naturalnym. Jako roślina ogrodowa jest łatwa w uprawie, w pełni mrozoodporna, posiada liczne walory ozdobne. Krzewy mogą dorastać do 2 m wysokości. Kwitną od czerwca do sierpnia w odcieniach różu i czerwieni, choć pojedyncze kwiaty mogą się rozwijać jeszcze do jesieni. Liście są błyszczące i pomarszczone, jesienią jaskrawo żółte. Owoce są owalne, początkowo jasnozielone i pomarańczowe, w pełni dojrzałości przebarwiają się na czerwono. Są cenionym źródłem witaminy C i surowcem zielarskim. Sporządza się z nich rozmaite przetwory i wina. Bardzo ceniony jest przepis na powidła z owoców róży po polsku. Do ich przygotowania potrzebne będzie 30 - 40 dag cukru i 1 kg oczyszczonych owoców róży pomarszczonej. Dojrzałe owoce przygotowujemy jak w poprzednich przepisach. Następnie wlewamy do nich szklankę wody i rozgotowujemy, potem przecieramy przez sito. Przecier należy doprowadzić do wrzenia i gotować przez 10 - 12 minut. Następnie rozpuszczamy w nim przygotowany cukier i gotujemy aż powidła nabiorą właściwej konsystencji. Gorące przekładamy do słoików i sterylizujemy we wrzącej wodzie. Słoiki półlitrowe należy sterylizować około 20 minut, a litrowe przez 25 minut.
Mam nadzieję, że niektóre przepisy przypadną naszym czytelnikom do gustu. Na koniec pozostaje życzyć smacznego!
Możliwość zakupu roślin przez internet na stronce.
Zamów przez internet...
Zamów przez internet...
Zamów przez internet...
Zamów przez internet...
Zamów przez internet...
Zamów przez internet...
Opracowano na podstawie: A. i M. Szumińscy, Owoce krzewów ozdobnych, Działkowiec, Nr 10/95, s. 36 oraz Wielka ilustrowana encyklopedia roślin ogrodowych, Reader's Digest Przegląd Sp. z o.o., Warszawa 2004, s. 168-169, 598, 626-627, 690-691. Autorami fotografii są: Wouter Hagens (kalina koralowa) i Simon Garbutt (róża pomarszczona). Fotografie te są publikowane jako własność publiczna. Źródło: Wikimedia Commons. Pozostałe fotografie udostępnione przez sklep Sadowniczy.pl"
![[rol]](./images/smilies/icon_rolleyes.gif "Rolling Eyes"){kind=icon}
![[?]](./images/smilies/icon_question.gif "Question"){kind=icon}
![[skrob]](./images/smilies/icon_scratch.gif "skrob"){kind=icon}
![[prosi]](./images/smilies/prosze.gif "prosi/szacuneczek")
![[tuli]](./images/smilies/przytul.gif "tuli")
![[lol]](./images/smilies/icon_lol.gif "Laughing"){kind=icon}
Musza byc dojrzałe i "chrupiące".
![[rotfl]](./images/smilies/icon_rotfl.gif "Rotfl"){kind=icon}
