Niedoceniane owoce krzewów ozdobnych

[Sz_elka]

Przedruk ze stronki: http://poradnikogrodniczy.pl/niedocenia ... obnych.php

"Niedoceniane owoce krzewów ozdobnych

Wiele krzewów, sadzonych na działkach i w ogrodach przydomowych ze względu na walory ozdobne, rodzi także jadalne owoce, których walorów często nie doceniamy. Tymczasem owoce te mogą mieć zastosowanie kulinarne, będąc doskonałym surowcem na nalewki, wina, soki, dżemy, konfitury czy herbaty. Co więcej, rośliny opisane w poniższym artykule występują też powszechnie w stanie dzikim i z pozyskaniem ich owoców nawet poza naszym ogrodem nie będziemy mieli problemu. Warto zatem dowiedzieć się jak wykorzystać w kuchni te owoce.

Zestawienie krzewów ozdobnych, dających cenne owoce, rozpocznijmy od bzu czarnego. Bez czarny (Sambucus nigra) to krzew występujący powszechnie w naszym kraju w środowisku naturalnym, często porastając nieużytki i przydroża. Jest w pełni mrozoodporny, preferuje stanowiska wilgotne i gleby zasobne w azot. W ogrodach sadzi się głównie odmiany ozdobne. Ceniona jest forma strzępolistna (Sambucus nigra lacinata) o delikatnie podzielonych zielonych listkach. Odpowiednio przycinana może upodobnić się do krzaka paproci. Rosnąc swobodnie w ciągu 20 lat przekształci się w małe drzewko o wymiarach 4 x 3 m. Warto też zwrócić uwagę na odmianę 'Variegata' o dużych, pierzastych, zielonych liściach z wyraźnym, białym marginesem. Odmiana 'Aurea' jest bardzo odporna, a jej liśćie na słonecznym stanowisku zachowają złoty kolor do jesieni, kiedy to zaczną stopniowo ciemnieć. Ciekawa jest też odmiana 'Aureomarginata' z liśćmi o jaskrawożółtych brzegach. Odmiana 'Guincho Purple' ma liście początkowo zielone, latem stają się ciemno purpurowe, a jesienią czerwienieją.

Od maja do czerwca (czasem nawet do lipca) ozdobę bzów stanowią białe, silnie pachnące kwiaty (choć np. u odmiany 'Guincho Purple' są one lekko różowe), zebrane w duże i płaskie baldachogrona. W sierpniu na miejscu kwiatów pojawiają się ciemnogranatowe owoce, które są znakomitym produktem do produkcji soków i konfitur wzmacniających odporność w czasie jesieni i zimy. Musimy jednak pamiętać, że na surowo owoce te są trujące. Zawarta w nich trucizna zostaje usunięta w czasie gotowania. Muszą też być zbierane w pełni dojrzałości.

Surowcem zielarskim mogą być też kwiaty bzu czarnego, z których przygotowuje się napary używane przy przeziębieniach, do leczenia różnego rodzaju nieżytów i stanów zapalnych dróg oddechowych, a także w leczeniu chorób reumatycznych. My proponujemy syrop z kwiatów bzu czarnego, nadający napojom niepowtarzalny smak i aromat. Aby przygotować syrop należy 35 w pełni rozwiniętych kwiatostanów bzu czarnego umyć i podzielić na niewielkie segmenty. Następnie zalewamy je zimnym syropem, przygotowanym z 2 kg cukru, 1,5 l wody, 3-4 łyżeczek kwasu cytrynowego i jednej cytryny podzielonej na ósemki. Po dwóch dobach syrop odcedzamy przez złożoną na kilka razy gazę. Rozlewamy do czystych butelek i hermetycznie zamykamy. Można dodawać do herbaty, koktajli i innych napojów.

Kolejna propozycja to głóg jednoszyjkowy (Crataegus monogyna), również występujący pospolicie w Polsce - na całym niżu i w niższych położeniach górskich. Roślina ta może wyrastać do formy krzewu lub gęsto rozgałęzionego małego drzewa o zaokrąglonej koronie z pędami pokrytymi licznymi cierniami. Jest chętnie stosowana na żywopłoty, gdyż ładnie się zagęszcza, a dzięki cierniom żywopłot jest nie do sforsowania zarówno dla ludzi jak i zwierząt. Późną wiosną pojawiają się białe lub kremowe, silnie pachnące, miododajne kwiaty. Lśniące, klapowane liście jesienią przebarwiają się na czerwonopomarańczowo. Owoce głogu są kuliste, z jedną pestką, o barwie od jasnokoralowej do ciemnobrunatnej. Dojrzewają od sierpnia do października. Zarówno kwiaty jak i owoce głogu wykazują działanie lecznicze. Owoce można spożywać na surowo ale znacznie bardziej nadają się na przetwory. Można z nich np. przygotować kompot.

W celu przygotowania kompotu z głogu zebrane owoce należy umyć, przebrać, usunąć z nich nasiona i przepłukać. Następnie przygotowujemy syrop z cukru (na 1 litr wody dajemy 0,8 kg cukru), doprowadzamy go do wrzenia i odstawiamy. Przekładamy do niego owoce i odstawiamy na 8-10 godzin. Następnie owoce odcedzamy i układamy do przygotowanych słoików, aż do zwężenia. Syrop doprowadzamy do wrzenia, gotujemy 3 – 4 minuty i zalewamy nim owoce w słoikach. Sterylizujemy we wrzącej wodzie (słoiki półlitrowe 20 minut, a litrowe 25 minut).

Kolejnym krzewem ozdobnym, posiadającym wartościowe owoce jest jarząb pospolity (Sorbus aucuparia), zwany też jarzębem zwyczajnym lub po prostu jarzębiną. W stanie dzikim w Polsce występuje bardzo powszechnie. Jest rośliną często wielopienną, o ładnym, luźnym i wyprostowanym pokroju. Od maja do czerwca na jarzębie rozkwitają baldachogrona kremowych kwiatów, a od lipca do października roślinę zdobią kuliste owoce, zebrane w gęstych gronach, początkowo żółte, później szkarłatnoczerwone. Jesienią pięknie przebarwiają się też pierzasto złożone liście jarzębiny. Jest to roślina łatwa w uprawie i tolerancyjna wobec stanowiska.

Owoce jarzębu pospolitego na surowo są bardzo gorzkie i trujące, ze względy na zawartość kwasu parasorbinowego. Przed spożyciem należy je przemrozić lub zanurzyć na chwilę we wrzątku (tzw. blanszowanie). Wówczas tracą zarówno gorzki smak jak i właściwości trujące. Wyrabia się z nich jarzębiak (wódkę owocową), soki, dżemy, marmoladę, syropy, musy. Po usmażeniu z jabłkami stanowią doskonały dodatek do mięs. My proponujemy przygotowanie konfitury z jarzębiny na miodzie. W tym celu należy przygotować 1 kg mrożonych owoców jarzębiny, 50 dag miodu oraz dwie szklanki wody. Owoce oddzielamy od szypułek i wkładamy do wody aby się odmroziły. Miód przekładamy do garnka, zalewamy wodą i podgrzewamy do całkowitego rozpuszczenia. Następnie doprowadzamy do wrzenia, wrzucamy jagody i gotujemy nieprzerwanie, aż konfitury nabiorą właściwej konsystencji.

Równie cenionym krzewem ozdobnym jest kalina koralowa (Viburnum opulus), występująca u nas powszechnie niemal wszędzie, poza Tatrami. W ogrodach uprawia się wiele ciekawych odmian. Gatunek rośnie w formie gęstego krzewu, dorastającego przeważnie do 4 m wysokości. Liście ciemnozielone z 3 - 5 klapami jesienią ładnie się przebarwiają, zazwyczaj na pomarańczowo lub czerwono. Na przełomie wiosny i lata na roślinie pojawiają się płaskie baldachy kremowobiałych kwiatów. Jaskrawoczerwone, owalne owoce dojrzewają w sierpniu i wrześniu, po czym pozostają na krzewach aż przez kilka miesięcy, stanowiąc wspaniałą ozdobę. Owoce są jadalne, choć spożywane na surowo okazują się szkodliwe, szczególnie dla dzieci. Nie są też smaczne. Można z nich jednak przygotować orzeźwiający napój. Aby przygotować napój z kaliny potrzebny będzie 1 kg owoców kaliny, 30 dag cukru, 10 dag miodu, woda gazowana i lód w kostkach. Owoce należy umyć i zasypać cukrem. Po około 5 - 6 dniach puszczą sok. Wówczas je przecedzamy i łączymy z miodem. Na stół podaje się w szklankach z dodatkiem gazowanej wody i kostką lodu.

Nasze, chyba dość oryginalne, zestawienie krzewów ozdobnych o owocach mających zastosowanie kulinarne, kończymy na róży pomarszczonej (Rosa rugosa). Roślina ta pochodzi ze wschodniej Azji. Sprowadzona do Europy w celach uprawnych szybko rozprzestrzeniła się w środowisku naturalnym. Jako roślina ogrodowa jest łatwa w uprawie, w pełni mrozoodporna, posiada liczne walory ozdobne. Krzewy mogą dorastać do 2 m wysokości. Kwitną od czerwca do sierpnia w odcieniach różu i czerwieni, choć pojedyncze kwiaty mogą się rozwijać jeszcze do jesieni. Liście są błyszczące i pomarszczone, jesienią jaskrawo żółte. Owoce są owalne, początkowo jasnozielone i pomarańczowe, w pełni dojrzałości przebarwiają się na czerwono. Są cenionym źródłem witaminy C i surowcem zielarskim. Sporządza się z nich rozmaite przetwory i wina. Bardzo ceniony jest przepis na powidła z owoców róży po polsku. Do ich przygotowania potrzebne będzie 30 - 40 dag cukru i 1 kg oczyszczonych owoców róży pomarszczonej. Dojrzałe owoce przygotowujemy jak w poprzednich przepisach. Następnie wlewamy do nich szklankę wody i rozgotowujemy, potem przecieramy przez sito. Przecier należy doprowadzić do wrzenia i gotować przez 10 - 12 minut. Następnie rozpuszczamy w nim przygotowany cukier i gotujemy aż powidła nabiorą właściwej konsystencji. Gorące przekładamy do słoików i sterylizujemy we wrzącej wodzie. Słoiki półlitrowe należy sterylizować około 20 minut, a litrowe przez 25 minut.

Mam nadzieję, że niektóre przepisy przypadną naszym czytelnikom do gustu. Na koniec pozostaje życzyć smacznego!

Możliwość zakupu roślin przez internet na stronce.

Bez czarny 'Variegata' posiada atrakcyjne pstre ulistnienie. Od końca lata do jesieni roślinę zdobią ciemnogranatowe owoce, które są znakomitym surowcem do domowej produkcji soków i konfitur wzmacniających odporność w czasie jesieni i zimy.
Zamów przez internet...

W ogrodach ciekawie prezentuje się też forma strzępolistna bzu czarnego (Sambucus nigra lacinata) o delikatnie podzielonych zielonych listkach.
Zamów przez internet...

Głóg jednoszyjkowy jest chętnie sadzony na żywopłoty, które ładnie się zagęszczają i są trudne do sforsowania zarówno dla ludzi jak i zwierząt. Jesienią posiadacze takiego żywopłotu owoce głogu mogą wykorzystać na przetwory.
Zamów przez internet...

Jarząb pospolity należy do jednych z piękniejszych drzew sadzonych w naszych parkach i ogrodach, a to za sprawa pięknego i oryginalnego pokroju i kontrastujących z tym owoców. Niewiele osób wie, że z owoców jarzębiny można przygotować wyborne konfitury na miodzie.
Zamów przez internet...

Główną ozdobą kaliny koralowej są klapowane liście i kremowe kwiaty. Od końca lata na krzewie pojawiają się też jaskrawoczerwone owoce, które zdobią roślinę aż do zimy. Owoce te spożywane na surowo nie są smaczne i w dużej ilości bywają szkodliwe. Można jednak przygotować z nich orzeźwiający napój.
Zamów przez internet...

Czerwone owoce róży pomarszczonej stanowią nie tylko jesienną ozdobę krzewu ale są też cennym źródłem witaminy C. Można z nich przygotować powidła wg tradycyjnego polskiego przepisu.
Zamów przez internet...

Opracowano na podstawie: A. i M. Szumińscy, Owoce krzewów ozdobnych, Działkowiec, Nr 10/95, s. 36 oraz Wielka ilustrowana encyklopedia roślin ogrodowych, Reader's Digest Przegląd Sp. z o.o., Warszawa 2004, s. 168-169, 598, 626-627, 690-691. Autorami fotografii są: Wouter Hagens (kalina koralowa) i Simon Garbutt (róża pomarszczona). Fotografie te są publikowane jako własność publiczna. Źródło: Wikimedia Commons. Pozostałe fotografie udostępnione przez sklep Sadowniczy.pl"

[Tosia]

A taki syrop z bzu czarnego robiłam i jest pyszny do wody czy herbaty
Syrop z kwiatów czarnego bzu i cytrusów

przepis Petry
wychodzi 1i1/2 litra
składniki:
900 ml wody
100 ml białego wina
100 ml soku pomarańczowego
sok z 1 cytryny
550 g cukru
1/2 laski wanilii
10 rozkwitłych gron kwiatów czarnego bzu(ja dałam z 16)
2 pomarańcze pokrojone w plastry
2 cytryny pokrojone w plastry

wykonanie
Ugotowałam syrop z wody, wina ,soku pomarańczowego, soku z cytryny, cukru i przepołowionej wanilii
Dodałam kwiaty czarnego bzu, plastry pomarańczy i cytryny i raz zagotowałam
Odstawiłam na 1i 1/2 dnia(w przepisie jest na 2 dni)
Przecedziłam przez sitko i wlałam do słoików i będę pasteryzować .Petra poleca mrozić w małych porcjach

Ten przepis zaczerpnęłam z tego forum http://kuchniaalicji.blogspot.com/2010/ ... yszne.html

[tereklo]

Sz_ela, fajnie, że zebrałaś w jednym miejscu. Dołożę do tego zbioru jeszcze oliwnika, jarząb szwedzki, czeremcha, niedoceniana mahonia, rokitnik, orzeszki lipy, młode pączki brzozy, oczywiście dereń jadalny, morwa biała i czarna, orzeszki buku (tzw buczyna) i berberys.
Ciekawostki (survival):

Pałka wodna (Typha) wyrasta na 2 do 5 metrów; ma długie, wąskie szarawe liście i okazałe ciemnobrązowe pędy kwiatowe w kształcie kiełbaski. Rosną w stawach i jeziorach i nad ich brzegami. Kłącze i łodygi można jeść na surowo lub ugotowane; gotuj liście jak szpinak a młode pędy jak szparagi. Pyłek można zmieszać z wodą na ciasto i piec lub ugotować w rondlu lub nabijając na koniec kija.

Tobołki łąkowe Thlaspi arvense
Osiągają 45 cm . Rosną na otwartych łąkach i przydrożach, mają szerokie, ząbkowane, lancetowate liście, opinające łodygę, główkę drobnych białych kwiatów tworzących luźne szczytowe kwiatostany oraz charakterystyczne pokarbowane, przypominające monety, strączki nasienne. Liście są jadalne surowe lub ugotowane.

Fiołki Viola
Są drobnymi kwiatami, spotykanymi na wielu obszarach, nie wyłączając podmokłych i zalesionych. Unaczynione, pofałdowane, często sercowate liście wyrastają na długich łodyżkach. Kwiaty o pięciu nierównych płatkach, mają barwę od niebieskiego fioletu, po różne odcienie żółci lub biel. Gotuj młode liście, są bogate w witaminę A i C.

Biała gorczyca (Synapsis alba), wyrasta do 60 cm, na włochatej łodydze, o pomarszczonych, głęboko wciętych liściach i jasnożółtych kwiatach; rośnie na pustkowiach i łąkach Eurazji. Młode pieprzne liście i kwiaty są jadalne na surowo, cała roślina jest smaczna po ugotowaniu. Zbieraj młode okazy.

Herbata ze świerku
Zanurz igliwie świerku w gorącej wodzie. Zbieraj tylko świeże, zielone igły i ugotuj je. Uzyskany napój jest bogaty w witaminę C. Można także przeżuwać młode igliwie, którego sztywne zielone końce są smaczne, szczególnie wiosną. Świerki występują nawet daleko na północy i są cennym źródłem pożywienia w sytuacji, gdy inne rośliny nie są dostępne.

Żywica
Z niektórych drzew, po nacięciu kory, wypływa żywica i zastyga w postaci grudek. Może być rozpuszczalna lub nierozpuszczalna w wodzie. Oba rodzaje są bardzo odżywcze, bogate w cukry i służą za pokarm survivalowy. Żywica niektórych drzew ma właściwości lecznicze, zaś innych jest wysoce palna i służy do rozpalania ognisk.

Syrop brzozowy i klonowy
Natnij korę brzozy lub klonu w taki sposób, jak nacina się drzewo kauczukowe; w literę V, aby zebrać scukrzony sok wypływający na zewnątrz. Pod nacięciem zrób otwór w pniu i umieść w nim liść tak, aby sok spływał po nim do pojemnika.
Zbierz codzienną porcję i ugotuj ją. Długo odparowuje zanim zgęstnieje na syrop, ale później będzie cennym i natychmiastowym źródłem energii, więc warte jest wysiłku.

Więcej tutaj:
http://pychotka.pl/Survival-ro%C5%9Bliny-jadalne

[Sz_elka]

Syrop z kwiatów czarnego bzu i cytrusów ... przepis Petry
Ten przepis zaczerpnęłam z tego forum http://kuchniaalicji.blogspot.com/2010/ ... yszne.html

Trochę ścięło linka - ciekawe jak mnie wyjdzie wklejenie: http://kuchniaalicji.blogspot.com/2010/ ... yszne.html

[Cebulka]

To mahonię też się je?

A orzeszki lipowe jak się spożywa?

[tereklo]

Mahonia oczywiście na nalewki a tak serio to jej owoce są świetnym barwnikiem i zakwaszaczem (zamiast cytryny) do przetworów z jabłek i gruszek.
Orzeszki lipowe tak jak słonecznik się "dziobie" - rozgryźć i wyłuskac smakowite nasionko/.

[Baś_22]

Mahonia ....... jej owoce są świetnym barwnikiem i zakwaszaczem (zamiast cytryny) do przetworów z jabłek i gruszek.

a ten barwnik to jak się stosuje i do czego

[tereklo]

Dodatek owoców mahonii do gruszek (smażenie dżemu, kompoty) nada wyrobowi rózowy kolor i lekko zakwasi (dosmaczy). Owoce mahonii mają czerwony sok, bezpiecznie jest usunąć pestki bo w większych ilościach mogą zaszkodzić (zawierają trujące alkaloidy - analogicznie do cyjanianów w pestkach owoców pestkowych). Owoce muszą byc dojrzałe.

[Baś_22]

Dziękuję Tereniu

[Cebulka]

Orzeszki lipowe tak jak słonecznik się "dziobie" - rozgryźć i wyłuskac smakowite nasionko/.

Kurdę no nie do wiary, nigdy tego nie robiłam
A kiedy to się je? Traz jeszcze są czy to się wcześniejszą jesienią trzebqa zainteresować?

Sorry pisze razem z Magdą

[tereklo]

A kiedy to się je? Traz jeszcze są czy to się wcześniejszą jesienią trzebqa zainteresować?

Sorry pisze razem z Magdą

Jak tylko wiewiórki nie ubiegły, to teraz też Musza byc dojrzałe i "chrupiące".

[Sz_elka]

Dołożę do tego zbioru jeszcze .... orzeszki lipy ..........
Więcej tutaj:
http://pychotka.pl/Survival-ro%C5%9Bliny-jadalne

gdzie o tych orzeszkach lipy jest - bo nie mogę znaleźć na tej surwiwalowej stronce?

[tereklo]

Sz_ela, fajnie, że zebrałaś w jednym miejscu. Dołożę do tego zbioru jeszcze oliwnika, jarząb szwedzki, czeremcha, niedoceniana mahonia, rokitnik, orzeszki lipy, młode pączki brzozy, oczywiście dereń jadalny, morwa biała i czarna, orzeszki buku (tzw buczyna) i berberys.

Sz_ela, tu wspomniałam.

[Sz_elka]

To właśnie tą Twoją wypowiedź zacytowałam - tylko skąd pozyskałaś wiedzę o lipowych orzeszkach?
No chyba, ze z tej stronki http://survival.strefa.pl/r/index_rja_li_lipa.htm

[Cebulka]

To jutro idę oglądnąć lipę przed blokiem, wiewiórek na pewno tu nie ma

... kalina koralowa (Viburnum opulus), ... ... Owoce są jadalne, choć spożywane na surowo okazują się szkodliwe, szczególnie dla dzieci. Nie są też smaczne.

No grunt to kurde reklama

[Yennyfer]

Polecam olejek z rokitnika. Ja pozbyłam się dzięki niemu zgagi. I w ogóle mój układ pokarmowy lepiej funkcjonuje.

W naszych sklepach olej ten jest pioruńsko drogi. Ja mam zaufane Ukrainki u nas na targu - przywożą mi z Ukrainy ten specyfik, oryginalny z rokitnika syberyjskiego. Za butelkę 200 ml płacę 20 zł, gdzie w Lublinie w sklepie za 50 ml trzeba wybulić 35 zł.

W ogóle rokitnik jest super - pomaga na wiele dolegliwości. Tylko jest niesmaczny, jak olej i okropnie brudzi!

[Sz_elka]

W ogóle rokitnik jest super - pomaga na wiele dolegliwości.

Tu więcej informacji na temat "oblepichy"
http://www.roik.pl/olej-rokitnikowy-z-c ... e-syberii/

[Sz_elka]

Czas się wziąć do roboty, bo kwiatki różne już są, a i owoce niedługą będą a temat trochę się zapuścił

[Cebulka]

Ja mam syropy z kwiatów bzu, kwiatów lipy i pędów sosny narazie porobione z 'tych klimatów'