Cząber górski czy czubryca

[Sz_elka]

Postanowiłam poświęcić mu osobny wątek

Szelka znalazła wyjście - uciekła nad morze i tam łobuzica bez nas sobie grilluje rybki
A tymczasem u niej w ogrodzie...
Kwitnie też i pachnie czubryca

http://pl.wikipedia.org/wiki/Cz%C4%85ber_g%C3%B3rski
Cząber górski (Satureja montana) – gatunek rośliny z rodziny jasnotowatych. Pochodzi z rejonu basenu Morza śródziemnego. Jest byliną, ma takie same wymagania i właściwości jak cząber ogrodowy, lecz jego zapach jest bardziej intensywny ze względu na większą ilość olejków eterycznych (substancjami czynnymi są garbniki, olejki lotne, żywice, śluzy,karotenoidy, witamina C, prowitamina A, flawonoidy i inne). Liście są krótsze, ciemniejsze, nieco skórzaste, szorstko owłosione z wyraźnie widocznymi punkcikami gruczołów, osiąga wysokość 40-50 cm. Kwitnie na początku sierpnia drobnymi białymi lub jasnoróżowymi kwiatkami, charakterystycznymi dla rodziny jasnotowatych. Krzewinki rosną w zwartych kępach, są silnie rozgałęzione. W uprawach w Polsce jeszcze rzadko spotykany.
Zastosowanie
Roślina ozdobna
Cząber górski ma dekoracyjny charakter i pasuje do ogródków skalnych, rabat bylinowych w ogrodach naturalnych, japońskich i rustykalnych na słonecznych stanowiskach. Nadaje się także jako roślina okrywowa lub na pachnące obwódki ścieżek i tarasów. Można go uprawiać też jako roślinę doniczkową.
Roślina miododajna.
Roślina jadalna
Charakteryzuje się silnym, dość ostrym aromatem, smakiem korzennym, zbliżonym nieco do pieprzu. Jest doskonałą przyprawą do wszelkich potraw z warzyw strączkowych. Dodaje smaku zupom, doskonale łączy się z pomidorem, jest dobrą przyprawą do ryb, zwłaszcza pstrąga.
Cząbrem przyprawia się też dziczyznę, zawiesiste sosy, tłuste mięsa, farsze, niektóre grzyby, sałatki. Najlepiej dodawać go pod koniec przyrządzania potrawy. Prawdziwa czubrica zawiera właśnie cząber górski. Za przyprawę może nam posłużyć zarówno świeże ziele, jak i suszone. Możemy ścinać tylko wierzchołki pędów lub całą część nadziemną.
Roślina lecznicza
Przejawia działanie przeciwzapalne, antyseptyczne i wiatropędne. Przeciwdziała nadmiernej fermentacji jelitowej, działa lekko obstrukcyjnie i przeciwbiegunkowo. Zewnętrznie jest stosowany do kąpieli w stanach zapalnych skóry. W ukąszeniach owadów stosuje się napar z ziela. Można również natrzeć swędzące miejsca sokiem ze świeżych liści. W kosmetyce cząber można stosować do maseczek ściągających oraz do przemywania tłustej cery.

http://rozanski.li/?p=211
Czubryca (czubrica) i cząber górski – Satureja montana L.
W nielicznych sklepach możemy spotkać doskonałą przyprawę do zup, mięs, ryb, jarzyn ugęstowanych i sałatek, sprzedawaną pod nazwą czubryca (czubrica). Będąc wielokrotnie w Bułgarii spotykałem tę przyprawę w lokalach gastronomicznych szczycących się potrawami tradycyjnymi. Była też w niektórych sklepach, przy czym raczej w głębi Bułgarii, z dala od plaż i ośrodków dla turystów, dla których przygotowywano standard, nazwijmy to: bardziej masowy i pospolity, nastawiany pod klientów szukających kurczaki panierowane, frytki, hamburgery i coca-colę.
Cóż to takiego czubryca? Osobiście polecam ją wszystkim osobom szukającym ciekawych, ziołowych smaków. Czubryca sprawia, że potrawy stają się wyjątkowe, łatwo strawne i o przyjemnym zapachu. Czubryca prawie zawsze zawiera domieszkę soli, co wyostrza czujność naszych kubków smakowych, i dzięki temu delektujemy się smakami potraw jeszcze intensywniej. Bułgarzy dodają sól morską lub kopalnianą. Trafia się również czubryca z dodatkiem soli kwasu glutaminowego, zwłaszcza poza granicami Bułgarii. Kwas glutaminowy i jego sole nie są szkodliwe, o czym już pisałem i pełnią tę samą rolę co niewielka domieszka soli kuchennej.
Prawdziwa czubryca zawiera cząber górski – Satureja montana, z rodziny wargowych – Labiatae. Jest to krewniak znanego u nas cząbru ogrodowego Satureja hortensis L. Cząber górski ma nieco odmienny skład ilościowy i jakościowy niż cząber ogrodowy.
Cząber górski ma formę krzewinki, dorastającej do 50 cm wys. Ulistnienie równoległe. Liście siedzące, wąskolancetowate, długości do 3 cm, szerokości do 5 mm. Kwiaty zebrane w wiechowate kwiatostany, z 4-10 nibyokółkami kwiatowymi. Kielich dorasta do 9 mm długości i posiada 5 ząbków. Korona jest dwuwargowa, długości do 1,2 cm. Warga dolna jest 3-łatkowa, górna warga – płaska. Kwiaty barwy białej. Krzewinka podnosząca się, często rozłożona na skałach.
Ziele zawiera olejek eteryczny – ok. 1-1,5%, a w nim głównie karwakrol (41-52%), p-cymen (około 12%), tymol 3-4%, eter metylowy karwakrolu (około 11%, brak go w cząbru ogrodowym S. hortensis), eter metylowy tymolu (około 2-2,5%; brak go w S. hortensis), borneol (ok. 4-5%, mniej go jest w S. hortensis), g-terpinen ( ok. 7-8%), brak go w S. hortensis), alfa-tujen (ok. 1,5-2%; brak go w S. hortensis). Istotne są także flawonoidy, kwas rozmarynowy, kwas karnozowy, kwas betulinowy, kwas oleanolowy, kwas ursolowy, betulina, kwas kawowy.
Wyciągi z cząbru górskiego hamują rozwój drożdżaków (z rodzaju Candida), bakterii: paciorkowców i gronkowców oraz pałeczek okrężnicy E. coli. Zostało to udowodnione w szeregu badań w różnych krajach. Olejek z cząbru górskiego hamuje aktywność wirusów, np. HIV. Działa także niszcząco na grzyby patogenne z rodzaju Trichophyton.
Preparaty sporządzane z cząbru górskiego, obok silnego działania odkażającego i antyseptycznego, działają żółciopędnie, ochronnie na miąższ wątroby, rozkurczowo i pobudzająco na czynności przewodu pokarmowego.
Cząber górski nadaje się do przyprawiania i konserwowania kiszonych ogórków, kapusty, karczochów, do przyprawiania serów, ziemniaków, kiełbas i ryb (śledzie, łosoś).
W handlu mamy:
czubrycę zieloną: czysta forma bez dodatków (lub z solą, glutaminianem;
czubrycę – mieszankę przyprawową o składzie: zielona pietruszka, czosnek zielony, cebulka zielona, kozieradka mielona, sól, ewentualnie glutaminian sodu;
czubrycę czerwoną: z dodatkiem papryki słodkiej i ostrej, kozieradki mielonej, czosnku, pietruszki i cebulki mielonej, czasem suszonych pomidorów, soli, rzadziej z dodatkiem kurkumy.
Czubryca fałszywa: zamiast cząbru górskiego zawiera cząber ogrodowy.
Do czubrycy można dodawać tymianek, lebiodkę (oregano) i macierzankę (albo rozmaryn), bowiem zioła ta maja podobny kierunek zapachu i smaku.

http://www.przyprawowy.pl/czubrica.html
Czubryca (czubrica,cząber górski, biały cząber)Satureja montana L.
Czubrica jest uzyskiwana głównie z cząbru górskiego, domieszki soli i innych przypraw. Pochodzi z kuchni bułgarskiej, a sam cząber górski pochodzi z ciepłych umiarkowanych regionów Europy i jest kuzynem naszego cząbru ogrodowego. Jest to krzew pół zielony, dorastający do 50 cm wysokości. Liście sąnaprzeciwległe, owalne lancetowate, mają 1-2 cm długości i 5 mm szerokości.Kwiaty są białe.
Uprawa i właściwości czubrycy
Cząber górski jest łatwy w uprawie. Średnio potrzebuje ok. 6 godzin słońca dziennie, dobrze wchłania składniki odżywcze i wodę z gleby.
Cząber górski jest obecnie mniej popularny niż cząber ogrodowy. Obie te rośliny mają silny korzenny smak. Zawierają olejki eteryczne takie jak karwakrol, p cymen, tymol, a takżeflawonoidy, kwas karnozowy,kwas rozmarynowy, kwas betulinowy, kwas ursolowy, kwas oleanolowy, kwas kawowy.
Na naszym rynku możemy spotkać
czubrycę (cząber górski): w czystej formie bez dodatków (lub z solą,);
czubrycę zieloną – mieszankę przyprawową o różnym składzie: sól, cukier, pietruszka, czosnek, cebulka zielona, por, papryka zielona;
czubrycę czerwoną: z dodatkiem papryki słodkiej i ostrej, czosnku, pietruszki i cebulki, czasem suszonych pomidorów, soli, bazylii, tymianku.

Zastosowanie kulinarne czubrycy
Cząber zimowy doskonale pasuje do fasoli i mięsa, bardzo często dolżejszych mięs takich jak kurczak lub indyk. Może też być stosowany wfarszu. Świeży górski cząber ma mocny smak, lecz podczas długiego gotowania traci swój ciężki posmak. Czubrica używana jest też do jajecznicy, kanapek, zup, ryb, jarzyn, sałatek, serów i kiełbas oraz nadaje się do konserwowania i przyprawiania ogórków i kapusty.

Właściwości lecznicze czubrycy
Wyciągi z cząbru górskiego hamują rozwój niektórych drożdżaków (z rodzaju Candida), bakterii: paciorkowców i gronkowców oraz pałeczek okrężnicy E. coli. Olejek z cząbru górskiego hamuje aktywność wirusów, np. HIV. Działa także niszcząco na grzyby patogenne z rodzaju Trichophyton.

Preparaty sporządzane z cząbru górskiego, obok silnego działania odkażającego i antyseptycznego, działają rozkurczowo i pobudzająco na czynności przewodu pokarmowego oraz ochronnie na wątrobę. Stosowany jestjako środek na kolki i lekarstwo na wzdęcia oraz w leczeniu zapalenia żołądka i jelit, zapalenia pęcherza moczowego, nudności, biegunkę, ból gardła izaburzenia miesiączkowania. Jest on stosowany jako środek wykrztuśny orazw leczeniu ukąszenia. Gałązkę rośliny wciera się w miejsce ukąszeniapszczoły lub osy, co przynosi natychmiastową ulgę.
Cząber górski nie powinien być przepisywany kobietom w ciąży.

[Sz_elka]

A dla uzupełnienia jeszcze jedna ciekawa informacja

http://www.apiflora.pl/jupgrade/index.p ... ja-montana
Cząber górski miododajny rarytas na skalniak

Wiosną i wczesnym latem ten dorastający do 40 cm wysokości półkrzew pochodzący z południa Europy wydaje się być niepozorny i niczym specjalnym się nie wyróżnia.
Z początkiem sierpnia okrywa się ogromną ilością drobnych białych kwiatów o odcieniu różowym.
Kwiaty mają budowę charakterystyczną dla rodziny jasnotowatych.
Kiedy po raz pierwszy widziałem pszczoły oblatujące tę roślinę nie miałem wątpliwości, że jest to wartościowa roślina miododajna.
Pierwszy próby nabycia tej rośliny celem lepszego poznania jej walorów zakończyły się fiaskiem. Okazuje się, że roślina z której sporządza się przyprawę do zup, mięs, fasoli i serów, charakterystyczną dla kuchni bułgarskiej (czubrica) jest u nas praktycznie nieosiągalna.
Ostatecznie udało mi się nabyć za granicą małą porcję nasion, z których wykiełkowało tylko jedno. W drugim roku uprawy roślina zakwitła.
Przez pierwsze tygodnie nie wzbudzała większego zainteresowania pszczół, teraz jednak niewielka roślina praktycznie na okrągło ma skrzydlatych gości.

czaber_gorski1 (1).jpg (20.38 KiB) Przeglądany 10167 razy

Mimo, że nie jest to roślina kwitnąca tak długo jak opisana wcześniej biała odmiana szałwia omszonej , na pewno warta jest szczególnego zainteresowania pszczelarzy, bo pszczoły bardzo się nią zainteresują, jeśli tylko będą miały okazję.

[tereklo]

Na moim cząbrze górskim też biesiadują pszczoły